Διαμόρφωση Παιδαγωγικού Πλαισίου & προσδιορισμός των θεματικών
Η διαμόρφωση του παιδαγωγικού πλαισίου
Η πρωτοβουλία «Ψηφιακή Πολιτειότητα για παιδιά» είναι ένα εξωσχολικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα με αρωγό τον γονέα, που στοχεύει στο να αναπτύξει στα παιδιά την ικανότητα να καταστούν ενεργοί και υπεύθυνοι Ψηφιακοί Πολίτες. Το παιδαγωγικό μοντέλο του προγράμματος και ο προσδιορισμός των σωστών θεματικών ανά ηλικία είναι σημαντικοί παράμετροι για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος.
Υπάρχουν πολλά μοντέλα παιδαγωγικού σχεδιασμού, που είτε βασίζονται σε συγκεκριμέμενες θεωρίες μάθησης, είτε ενσωματώνουν στοιχεία από ποικίλες παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Ο παιδαγωγικός σχεδιασμός του προγράμματος «Ψηφιακή Πολιτειότητα για παιδιά» επικεντρώνεται στη μαθητοκεντρική προσέγγιση, με το παιδί να αποτελεί το κέντρο εστίασης. Ειδικότερα, ο παιδαγωγικός σχεδιασμός είναι εμπειρικός, επαναλαμβανόμενος και αυτο-διορθούμενος. Κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού συλλέχθηκαν δεδομένα για ανατροφοδότηση και καθοδήγηση, καθώς και η δυνατότητα για ανάπτυξη ψηφιακών ικανοτήτων ατομικά και συλλογικά. Σκοπός αυτού του παιδαγωγικού μοντέλου είναι η αποτελεσματικότητα της μάθησης. Η μάθηση γίνεται πιο παραγωγική και αποδοτική, όταν βασίζεται στην κατανόηση και στη ταύτιση παρά στην απομνημόνευση απομονωμένων στοιχείων και μηνυμάτων. Τα παιδιά πρέπει να κατανοούν τα θέματα και να μπορούν να συσχετιστούν ώστε να μπορούν καταρχάς να κατακτήσουν τη γνώση και μετέπειτα να την εφαρμόζουν σε διάφορες καταστάσεις.
Η συμβολή του γονέα στην αποτελεσματικότητα της μάθησης είναι εξίσου σημαντική. Η αποδοτική μάθηση συνδέεται στενά με τα κίνητρα των παιδιών: αφενός τα εξωτερικά κίνητρα, όπως βραβεία και επιρροές της συμπεριφοράς, επηρεάζουν τη μάθηση, αφετέρου όμως τα εσωτερικά κίνητρα προωθούν την προσωπική αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση. Οι μαθητές με εσωτερικά κίνητρα εμφανίζουν μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και προσήλωση. Οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν τα εσωτερικά κίνητρα παρέχοντας αναγνώριση, ενθάρρυνση και αποδοχή των επιτευγμάτων των μαθητών. Επίσης, μπορούν να ενθαρρύνουν τη συνεργασία, να παρέχουν ανατροφοδότηση και να προωθούν τον αναστοχασμό για τα εκπαιδευτικά μηνύματα του προγράμματος μέσα από ενδιαφέρουσες δραστηριότητες.
Προσδιορισμός των θεματικών
Για τον προσδιορισμό των θεματικών και των εκπαιδευτικών μηνυμάτων του προγράμματος ανά ηλικία λήφθηκαν υπόψιν η νοητική ανάπτυξη, η ψυχολογική ωρίμανση αλλά και η διαφορετική διάδραση των παιδιών με τον ψηφιακό κόσμο σε κάθε ηλικία.
Συγκεκριμένα, για τη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού λήφθηκαν υπόψη α) οι δεξιότητες μάθησης του 21ου αιώνα, όπως η κριτική σκέψη, η επικοινωνία, η συνεργασία, και η δημιουργικότητα, β) οι αντίστοιχες δεξιότητες ψηφιακής μάθησης, όπως η ψηφιακή επικοινωνία, ψηφιακή συνεργασία, ψηφιακή δημιουργικότητα, ψηφιακή σκέψη, συνδυαστικές δεξιότητες ψηφιακής τεχνολογίας, επικοινωνίας και συνεργασίας, και γ) η παραγωγική μάθηση, μέσω των τεχνών και της δημιουργικότητας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις α)δεξιότητες ζωής (κοινωνικής, διαμεσολάβησης και κοινωνικής ενσυναίσθησης, επιχειρηματικότητας, κ.ά), β)δεξιότητες τεχνολογίας, μηχανικής και επιστήμης (δημιουργίας κα διαμοιρασμού ψηφιακών δημιουργημάτων, ανάλυσης και παραγωγής περιεχομένου σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, διεπιστημονικής και διαθεματικής χρήσης νέων τεχνολογιών, πληροφορικός, ψηφιακός και τεχνολογικός εγγραμματισμός,, επιστημονική και υπολογιστική σκέψη,) και γ) δεξιότητες του νου (στρατηγική, πλάγια σκέψη και υπολογιστική σκέψη), καταρτίστηκαν οι προδιαγραφές για κάθε ηλικία. Όσον αφορά τις ηλικίες 5-6 ετών διαμορφώθηκαν οι θεματικές για τον εθισμό και την ασφάλεια στο διαδίκτυο, για την ηλικία των 7 ετών διαμορφώθηκαν οι θεματικές για το ψηφιακό αποτύπωμα, το ακατάλληλο περιεχόμενο και την προστασία της ιδιωτικότητας και την ασφάλεια, και για τις ηλικίες 8-9 ετών διαμορφώθηκαν οι θεματικές για τον διαδικτυακό εκφοβισμός και τις ψευδείς ειδήσεις.