Με τον όρο «Ψηφιακή Πολιτειότητα» (Digital Citizenship) αναφερόμαστε στην ικανότητα να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία και τα ψηφιακά μέσα με τρόπο ασφαλή, αποτελεσματικό και υπεύθυνο. Είναι μια οριζόντια ικανότητα που συμπεριλαμβάνει τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις συμπεριφορές που ενισχύουν την ενεργή συμμετοχή μας στον ψηφιακό κόσμο.
Η Ψηφιακή Πολιτειότητα λοιπόν δεν αφορά μόνο στην ανάπτυξη των τυπικών γνώσεων που χρειάζεται κάποιος για να είναι «ψηφιακά εγγράμματος», αλλά και στην ανάπτυξη των πεποιθήσεων, στάσεων και συμπεριφορών μέσω των οποίων ο σημερινός Ψηφιακός Πολίτης λειτουργεί με υπευθυνότητα και με ασφάλεια για τον εαυτό του και για τους άλλους. Εστιάζει στην κατανόηση και εφαρμογή αρχών που αφορούν στη θετική χρήση της τεχνολογίας και των ψηφιακών μέσων, τον ασφαλή διαμοιρασμό πληροφοριών, τη διασφάλιση της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων, τη θετική συμπεριφορά στο διαδίκτυο, τη διαχείριση του διαδικτυακού εκφοβισμού και άλλων σημαντικών θεμάτων.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Ψηφιακής Πολιτειότητας στηρίζεται σε μια μελέτη που πραγματοποίησε το eLab του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και υλοποιείται μέσα από την εκπαιδευτική ψυχαγωγία (Edutainment). Τα εκπαιδευτικά εργαλεία που προτείνονται στοχεύουν μ’ έναν παιγνιώδη τρόπο να βοηθήσουν το παιδί να αναπτύξει δεξιότητες που συνδέονται με δεξιότητες ζωής.
Ειδικότερα, το εκπαιδευτικό υλικό περιλαμβάνει εργαλεία και παιχνίδια που σχεδιάστηκαν για να ενημερώσουν και να εκπαιδεύσουν γονείς και παιδιά, ώστε να περιηγούνται με ασφάλεια στο διαδίκτυο. Για κάθε θεματική κατηγορία προτείνεται ένας οδηγός που επεξηγεί νοηματικά κάθε θεματική, περιλαμβάνει συμβουλές για την αξιοποίηση του διαθέσιμου εκπαιδευτικού υλικού και παραθέτει πρακτικές οδηγίες για τη χρήση ενός προτεινόμενου επιτραπέζιου παιχνιδιού που στοχεύει στην ενδυνάμωση της επικοινωνίας του γονέα με το παιδί.
Μέσα από την αλληλεπίδραση γονέων και παιδιών με το εκπαιδευτικό υλικό, όπως διαδραστικά βίντεο και επιτραπέζια παιχνίδια, καθώς και μέσω διαδραστικών δραστηριοτήτων αναπτύσσονται η κριτική σκέψη και οι αναγκαίες δεξιότητες. Το επιτραπέζιο παιχνίδι, ειδικά, προτείνεται ως μια διαδραστική μέθοδος για τους γονείς για να ενθαρρύνουν την ανοιχτή συζήτηση και την ενεργή συμμετοχή των παιδιών σε θέματα που αφορούν την ψηφιακή τους ασφάλεια. Τέλος, τονίζεται η σημασία της ενεργού γονικής συμμετοχής και της διαρκούς εκπαίδευσης τόσο των γονέων όσο και των παιδιών σχετικά με τις προκλήσεις και τις δυνατότητες που προσφέρει ο ψηφιακός κόσμος.
Το εκπαιδευτικό υλικό είναι δομημένο σε 6 ηλικιακές ομάδες, με μεγάλο διαχωρισμό κυρίως στις μικρές ηλικίες λαμβάνοντας υπόψη τη μαθησιακή ικανότητα και ωριμότητα των παιδιών (5-6 ετών, 7 ετών, 8-9 ετών). Κυρίως για τις μικρές ηλικίες, πραγματοποιείται με τη συμμετοχή του γονέα. Με αυτόν τον τρόπο, βοηθάμε και τους γονείς να μάθουν πως πρέπει να καθοδηγούν σωστά τα παιδιά τους στο θέμα της υπευθυνότητας και της ασφάλειας της διαδικτυακής χρήσης.
Τα μαθήματα εστιάζουν στις παρακάτω θεματικές:
-Προστασία Ιδιωτικότητας και Ασφάλεια: τα παιδιά κατανοούν τα δικαιώματα
απορρήτου των δεδομένων τους, μαθαίνουν πώς να προστατεύουν τις
προσωπικές τους πληροφορίες και πώς να αποφεύγουν επικίνδυνες διαδικτυακές συνομιλίες.
-Ψηφιακό αποτύπωμα: τα παιδιά μαθαίνουν πώς να διαχειρίζονται την ψηφιακή τους ταυτότητα με σύνεση και υπευθυνότητα.
-Διαδικτυακός Εθισμός: τα παιδιά μαθαίνουν πώς να χτίζουν υγιείς διαδικτυακές σχέσεις κατανοώντας τις έννοιες όριο, μέτρο και αυτοέλεγχο.
-Διαδικτυακό Εκφοβισμό: τα παιδιά κατανοούν τη διαφορά μεταξύ αγένειας και εκφοβισμού/ρητορικής μίσους και μαθαίνουν πώς να τα αντιμετωπίζουν .
-Ψευδείς ειδήσεις: τα παιδιά μαθαίνουν πώς να αναγνωρίζουν τις αξιόπιστες πηγές πληροφοριών και να είναι σκεπτόμενοι χρήστες των ψηφιακών μέσων.
-Ακατάλληλο περιεχόμενο: τα παιδιά μαθαίνουν τεχνολογικές δεξιότητες που συνδέονται με τη βέλτιστη χρήση κινητών συσκευών, αλλά και την αξιοποίηση της γλώσσας των κειμένων και των συμβόλων της τεχνολογίας, ώστε να προστατευτούν από υλικό ακατάλληλου περιεχομένου που διατίθεται μέσω του διαδικτύου.

Κάθε μια από τις θεματικές αναπτύχθηκε με ένα μείγμα 4 εκπαιδευτικών/ψυχαγωγικών εργαλείων:
-Ένα βίντεο Κινουμένων Σχεδίων (Animation video) που περνάει τα εκπαιδευτικά
μηνύματα της εκάστοτε θεματικής
-Ένα βίντεο αλληλεπίδρασης (interactive), που βοηθάει τα παιδιά να κατανόησουν και να εμπεδώσουν το μήνυμα της θεματικής
-Ένα ψηφιακό παιχνίδι (videogame), που βοηθάει τα παιδιά να εμπεδώσουν τα μηνύματα της θεματικής.
-Μία δημιουργική δραστηριότητα, η οποία έχει σχεδιαστεί να γίνεται μαζί με τον γονέα, ώστε να βοηθάει τα παιδιά να σκεφτούν και να προβληματιστούν σχετικά με τα μηνύματα της θεματικής